COVID-19 ကူးစက်ခံရခြင်းမှ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရန်

• လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့်ရေ အသုံးပြုပြီးပုံမှန် ဆေးကြောသန့်စင်ပါ။ သို့မဟုတ် အရက်ပျံပါသော လက်သန့်ဆေးရည်နှင့် ပွတ်တိုက်ပြီး သန့်စင်ပါ။
• နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးလျှင် နှာခေါင်းနှင့်ပါးစပ်ကို တံတောင်ကွေး (သို့) တစ်ရှူးဖြင့် ဖုံးအုပ်ပါ။ အသုံပြုပြီး တစ်ရှူးစကို လုံခြုံစွာ ချက်ချင်း စွန့်ပစ်ပါ။
• နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးသူများနှင့် အနည်းဆုံး တစ်မီတာ (၃ ပေ) အကွာအဝေးတွင် နေထိုင်ပါ။

COVID-19 ကာကွယ်ဆေးများသည် မျိုးမပွားနိုင်ခြင်း (ကလေးမရနိုင်ခြင်း)ကို ဖြစ်စေပါသလား?

COVID-19 ကာကွယ်ဆေးများသည် မျိုးမပွားနိုင်ခြင်း (က‌လေးမရနိုင်ခြင်း)ကို ဖြစ်စေနိုင်‌ကြောင်း သိပ္ပံနည်းကျ အထောက်အထားများ မရှိသေးပါ။

အကယ်၍မိမိအနေဖြင့် အိမ်တွင်သာနေပြီး အခြားသူများနှင့်ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို ကန့်သတ်ထားမည်ဆိုပါက COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရန် မလိုအပ်ဘူးဆိုတာဟုတ်ပါသလား?

အခြားသူများနှင့်ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို ကန့်သတ်ခြင်းသည် COVID-19 ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေသော်လည်း ရောဂါလက္ခဏာမပြသောသူများမှတစ်ဆင့် COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိနိုင်ပါသေးသည်။

ထို့ကြောင့် COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခွင့်ရရှိသည်နှင့် အမြန်ဆုံးထိုးနှံရန် အရေးကြီးပါသည်။

လူအများအပြား COVID-19 ရောဂါမှလွတ်မြောက်ရှင်သန်ခဲ့ကြသော်လည်း မိမိအနေဖြင့်ဘာ‌ကြောင့် COVID-19 ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးနှံရန်လိုအပ်ပါသလဲ?

လူတစ်ဦးချင်းစီတွင် COVID-19 ရောဂါကူးစက်ခံရမှုသည် မပြင်းထန်မည် သို့မဟုတ် ပြင်းထန်မည်ကို မခန့်မှန်းနိုင်သောကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရန် အရေးကြီးပါသည်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းဖြင့် ပြင်းထန်စွာဖျားနာခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းတို့မှကာကွယ်ပေးနိုင်ပါသည်။

COVID-19 ကာကွယ်ဆေးသည် သင့်၏ COVID-19 ရောဂါရှာဖွေစမ်းသပ်မှုတွင် ရောဂါရှိ‌ကြောင်းအတည်ပြုရလဒ် (Positive) ထွက်စေပါသလား?

မဟုတ်ပါ။ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးသည် COVID-19 ရောဂါရှာဖွေစမ်းသပ်မှု (PCR သို့မဟုတ် antigen) ၏ ရလဒ်အဖြေပေါ်တွင် အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိစေပါ။ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးများသည် သင့်အား COVID-19 ကြောင့် ပြင်းထန်စွာရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းတို့မှ ကာကွယ်ပေးပါသည်။

မိမိသည် COVID-19 ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်ပြည့်ထိုးထားပြီးပြီဖြစ်သည့်အတွက် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ဖို့ လိုအပ်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးသော လူများသည်လည်း COVID-19  ရောဂါ ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။ များသောအားဖြင့် မပြင်းထန်သော်လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူများက COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ကို အခြားသူများသို့ ကူးစက်စေနိုင်ပါသည်။

သင့် အနီးပတ်ဝန်းကျင်ရှိသူများကို ကာကွယ်ရန် ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်ပြည့်ထိုးထားသူများအပါအ၀င် လူတိုင်း၊ လူတိုင်းသည် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်းကို စနစ်တကျ တပ်ဆင်သင့်သည်။

အထူးသဖြင့် တချို့မျိုးရိုးဗီဇကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်များသည် ပိုမိုကူးစက်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးသူများအနေဖြင့် COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်မခံရနိုင်ဆိုသည်မှာ မှန်ကန်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးသူများအနေဖြင့် COVID-19 ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ခြေ ဆက်လက်ရှိနေသေးသော်လည်း ရောဂါကူးစက်ခံရပါက အပျော့စား (မပြင်းထန်သော) ရောဂါသာ ခံစားရနိုင်ပါသည်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က သတ်မှတ်ထားသော အရေးပေါ်အတွက် အသုံး ပြုနေသည့် COVID-19 ကာကွယ်ဆေးများသည် WHO Emergency Use Listing (EUL) ရောဂါပြင်းထန်မှု၊ ဆေးရုံတက်ရောက် ကုသခံယူရမှုနှင့် သေဆုံးခြင်းတို့ကို ကာကွယ်တားဆီးရာတွင် ကူညီပေးသည်။

Ivermectin ဆေးဝါးများသည် COVID-19 ရောဂါ ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

COVID-19 ရောဂါရှိသူများအား Ivermectin ဆေးဝါးဖြင့် ကုသခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ လက်ရှိအထောက်အထားများမှာ တိကျသောအဖြေမရှိသေးပါ။

အချက်အလက်များပိုမို၍ မရရှိသေးခင် WHO မှ အကြံပြုလိုသည်မှာ Ivemectin ဆေးဝါးကို COVID-19 ရောဂါရှိသူများအား ဆေးလက်တွေ့စမ်းသပ်မှု သုတေသနအချိန်အတွင်းမှာသာ အသုံးပြုရန် တိုက်တွန်းပါသည်။

ရောဂါပြင်းထန်မှု မည်မျှဖြစ်စေ COVID-19 ရောဂါရှိသူများအားလုံးကို ဆိုလိုပါသည်။

COVID-19 ကူးစက်ခံရပြီး ပြန်လည်သက်သာပြီးပါက ထပ်မံ ကူးစက်ခံရနိုင်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

ထပ်မံကူးစက်ခံရနိုင်ပါသည်။ ဖြစ်နိုင်ချေနည်းပါးသော်လည်း ဥပမာ SARS-CoV-2 မျိုးကွဲများနှင့် ပြန်လည် ကူးစက်မှုဖြစ်နိုင်သည်။

သင်ကိုယ်တိုင်နှင့် သင်ချစ်ခင်ရသူများအတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်ပါ။

• လူထူထပ်သောနေရာများကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
• လက်များကို ဆပ်ပြာနှင့်ရေအသုံးပြုပြီး စင်ကြယ်အောင် မကြာခဏဆေးကြောပါ။ ချောင်းဆိုး၊ နှာချေသည့်အခါ  တံတောင်ဆစ်ကွေးဖြင့် ကာထားပါ။
• ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်းကို စနစ်တကျ တပ်ဆင်ပါ။
• လေဝင်လေထွက်ကောင်းမွန်ပါစေ။

Covid-19 ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် မိခင်နို့ရည်နှင့် နို့တိုက်ခြင်းမှတစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

မိခင်နို့ရည်နှင့် နို့တိုက်ခြင်းမှတစ်ဆင့် Covid-19 ရောဂါဖြစ်စေသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်ခြင်းကို ယနေ့အထိ မတွေ့ရှိရသေးပါ။

မည်သည့် အကြောင်းပြချက်နှင့်မှ နို့တိုက်ခြင်းကို ရှောင်ခြင်း (သို့) ရပ်ပစ်ခြင်း မပြုလုပ်ရပါ။

နို့တိုက်နေစဉ်တွင် မိခင်တိုင်းသည် အောက်ပါ ကြိုတင် ကာကွယ်မှုများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် လိုက်နာသင့်သည်။

• ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်းကို စနစ်တကျ တပ်ဆင်ထားပါ။
• နို့မတိုက်ခင် လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့်ရေဖြင့် စင်ကြယ်စွာဆေးကြောပါ။ သို့မဟုတ် လက်သန့်စင်ဆေးရည်ကိုသုံးပါ။
• အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာသန့်ရှင်းရေးကို လိုက်နာပါ။

သက်သတ်လွတ် (အသီးအရွက်သာ) စားသူတစ်ယောက်သည် COVID-19 ရောဂါကူးစက် ခံရနိုင်ခြေနည်းသည်ဆိုသည်မှာ မှန်ကန်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

COVID-19 ရောဂါသည် လူတိုင်းကို ကူးစက်မှုအကျိုးသက်ရောက်နိုင်သည်။

သက်သတ်လွတ် (အသီးအရွက်သာ) စားသူတစ်ယောက်သည် COVID-19 ကို ကာကွယ်နိုင်သည်ဆိုသည့် သက်သေအထောက်အထားမရှိပါ။ ယေဘုယျအားဖြင့် အသီးအနှံများနှင့် အသီးအရွက်များသည် ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်စေရန် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။

COVID-19 ရောဂါကူးစက်ခံရမှုမှ ကာကွယ်ရန် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်းကို သေချာစွာ တပ်ဆင်ခြင်း၊ လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အနည်းဆုံး တစ်မီတာ (၃ ပေ) အကွာတွင် နေထိုင်ခြင်း၊ လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့်ရေအသုံးပြုပြီး သန့်စင်အောင် မကြာခဏဆေးကြောခြင်း၊ ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်ပြည့်ထိုးနှံခြင်းတို့ကို လိုက်နာကျင့်သုံးပါ။

နွယ်ချိုအမြစ်ဖြင့် Covid-19 ရောဂါ ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ပါသလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

မကုသနိုင်ပါ။

ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အချို့ဒေသများတွင် နွယ်ချိုအမြစ်ကို ပိုးသတ်ဆေး (Antimicrobial)  အာနိသင်ရှိသောတိုင်းရင်းဆေးအပင်တစ်မျိုးအဖြစ် လက်ခံသိရှိထားကြပါသည်။ သို့သော် လက်ရှိကပ်ရောဂါဆိုင်ရာ အထောက်အထားများအရ နွယ်ချိုအမြစ် စားသုံးခြင်း (သို့) အခြားသော အိမ်တွင်းကုထုံးများမှာ Coronavirus ရောဂါပိုးအား ပျောက်ကင်းအောင် မကုသနိုင်ပါ။ နွယ်ချိုအမြစ်အားအလွန်အကျွံစားသုံးပါကလည်း အန္တရာယ်ရှိသောသက်ရောက်မှုများရှိလာနိုင်သည်ကိုလည်း သတိပြုစေချင်ပါသည်။

(မေးခွန်း) ငရုတ်ကောင်းအနက်၊ ပျားရည်နှင့်ဂျင်းသည် COVID-19 ကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်သလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

ဂျင်း၊ ပျားရည်နှင့် ငရုတ်ကောင်းအနက်တို့သည် COVID-19  ကူးစက်မှုမှ ကာကွယ်နိုင်သည်ဟူသော သိပ္ပံနည်းကျအထောက်အထားမရှိပါ။ သို့သော် ယေဘုယျအားဖြင့် အချို့သော ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များ (Spices) သည် ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးပြုနိုင်သောဂုဏ်သတ္တိများရှိသည်ဟု ယူဆကြပါသည်။

(မေးခွန်း) Vitamin D သည် COVID-19 ကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်သလား?

အချက်အလက်အမှန် (Fact)

ဗီတာမင် D သည် COVID-19 ကို မကုသနိုင်ပါ။ ဗီတာမင် D သည် လူအများကို COVID-19 ကူးစက်မှုမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်သလားဆိုတာ ကျွန်ုပ်တို့ လက်ရှိတွင် မသိနိုင်သေးပါ။ သို့သော် လုံလောက်သော ဗီတာမင် D ပမာဏသည် အရိုးအားကောင်းရန်နှင့် အခြားသောကောင်းမွန်သည့် အကျိုးအာနိသင်များရှိသောကြောင့် ကျန်းမာရေးအတွက် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။

Q: နေရောင်ခြည်က Coronavirus အသစ်ကို သေစေနိုင်သလား?

FACT: နေရောင်ခြည်ဟာ coronavirus အသစ်ကို သေစေတယ်လို့ အထောက်အထားမရှိပါ။

Q: သံပုရာသီး သို့မဟုတ် နနွင်းဟာ COVID-19 ကို ကာကွယ်ပါသလား?

FACT: သံပုရာသီး သို့မဟုတ် နနွင်းဟာ COVID-19 ကို ကာကွယ်ကြောင်း သိပ္ပံနည်းကျတွေ့ရှိရခြင်းမရှိပါ။ သို့သော် ယေဘုယျအားဖြင့် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော အစားအစာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် အသီးအနှံနှင့် အသီးအရွက်များ လုံလောက်စွာ စားသောက်ရန် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အကြံပြုထားပါသည်။

Q: (၁၅) မိနစ်တစ်ခါ ရေများများသောက်ခြင်းက Corona virus ကို ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှ ထွက်သွားစေပြီး COVID-19 ကို ကာကွယ်နိုင်ပါသလား?

FACT: ရေများများ သောက်ခြင်းက Corona virus ကို ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှ ထွက်သွားစေနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရခြင်း မရှိပါ။ သို့သော် ကျန်းမာရေး ကောင်းစေရန်အတွက် လူတစ်ယောက်သည် နေ့စဥ် ရေ (၈) ဖန်ခွက် သောက်သင့်ကြောင်း ညွှန်ကြားထားပါသည်။

Q: ရေကူးကန်မှာ ရေကူးပါက COVID-19 ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိပါသလား?

FACT: ကလိုရင်းသေချာခပ်ထားပြီး ကောင်းစွာထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ထားသော ရေကူးကန်မှာ ရေကူးခြင်းက လုံခြုံပါတယ်။ သို့သော် လူထူထပ်သော ရေကူးကန်များ အပါအဝင် လူထူထပ်ရာ နေရာများကို ရှောင်ကြဥ်ရန် အကြုံပြုအပ်ပါသည်။ ရေကူးကန် အနီးတဝိုက်ပင်ဖြစ်ပါစေ နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးနေသူများနှင့် အနည်းဆုံး တစ်မီတာ (၃ ပေ) အကွာအဝေးတွင် နေထိုင်ပါ။

Q: အေးခဲထားသော အစားအစာများနှင့် ရေခဲမုန့်များ စားသုံးခြင်းသည် Corona virus ကို ပျံ့နှံ့စေနိုင်ပါသလား?

FACT: ကျန်းမာရေးနှင့် လျော်ညီအောင် ပြုလုပ်ထားသော အေးခဲထားသော အစားအစာများနှင့် ရေခဲမုန့်များ စားသုံးခြင်းက Corona virus ကို ပျံ့နှံ့စေနိုင်ကြောင်း သိပ္ပံနည်းကျတွေ့ရှိရခြင်း မရှိပါ။

Q: ချောင်းခြောက်ဆိုးခြင်း တစ်ခုတည်းက COVID-19 လက္ခဏာဖြစ်ပါသလား။ နှာရည်ယိုခြင်း (သို့) သလိပ်ထွက်ခြင်း ခံစားရလျှင် COVID-19 ရောဂါ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာ မှန်ကန်ပါသလား?

FACT: မဟုတ်ပါ။ မှားပါတယ်။ COVID-19 ရောဂါရှိသော တစ်ချို့ လူများဟာ နှာရည်ယိုခြင်း (သို့) သလိပ်ထွက်ခြင်းကို ရောဂါလက္ခဏာ အနေနဲ့ ခံစားရပါတယ်။

Q: သရက်သီး စားလျှင် အသီးထဲတွင် ပါဝင်သည့် အက်ဆစ်က Corona virus ကို သေစေသဖြင့် COVID-19 ရောဂါကို ကုသပေးသည်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား?

FACT: မဟုတ်ပါ။ သရက်သီးစားသုံးခြင်းက Corona virus ကို သေစေနိုင် ကြောင်း အထောက်အထားတွေ့ရှိရခြင်း မရှိပါ။ သို့သော် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော စားသောက်မှုပုံစံ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် အသီးအနှံနှင့် အသီးအရွက်များ လုံလောက်စွာ စားသောက်ရန် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အကြံပြုထားပါသည်။

Q: ကြက်သားစားသုံးခြင်းက Corona virus ကို ကူးစက်ပျံ့နှံ့စေနိုင်ပါသလား?

FACT: ကျန်းမာရေးနှင့်လျော်ညီစွာ ပြင်ဆင်ချက်ပြုတ်ထားသော ကြက်သားကို စားသုံးခြင်းက စိတ်ချရပြီး Corona virus ကူးစက် ပျံ့နှံ့မှုကို မဖြစ်စေနိုင်ပါ။

Q: ဒူးရင်းသီး စားသုံးခြင်းဟာ COVID-19 ကို ကာကွယ်နိုင်ပါသလား?

FACT: မဟုတ်ပါ။ ဒူးရင်းသီးစားသုံးခြင်းဟာ COVID-19 ကို ကာကွယ်နိုင် ကြောင်း အထောက်အထား မတွေ့ရှိရပါ။ သို့သော် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော အစားအစာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် အသီးအနှံနှင့် အသီးအရွက်များလုံလောက်စွာ စားသောက်ရန် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အကြံပြုထားပါသည်။