၁။ အချက်အလက်များကို စနစ်တကျရယူပါ။

• ငလျင်အပြီး နောက်ဆက်တွဲငလျင်များ၊ မြေပြိုမှုများနှင့် မီးလောင်မှုများ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပါသည်။ • တရားဝင်အရင်းအမြစ်များမှ သတင်းအချက်အလက်များကိုသာ ယုံကြည်ပါ။ • ဒေသအာဏာပိုင်များ၏ ညွှန်ကြားချက်များကို တိတိကျကျ လိုက်နာပါ။

၂။ နေထိုင်ရာနေရာ ဘေးကင်းမကင်း စစ်ဆေးပါ။

• သင့်အိမ်နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို သေချာစစ်ဆေးပါ။ • အန္တရာယ်ရှိသည်ဟု သံသယရှိပါက ယာယီခိုလှုံရန်နေရာသို့ သွားရောက်ပါ။ • ပြိုကျနိုင်သည့် အဆောက်အဦများနှင့် ဝေးဝေးနေပါ။

၃။ ဒဏ်ရာရသူများကို သင့်တော်စွာ ကူညီပါ။

• အရေးပေါ်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကူအညီကို ချက်ချင်းခေါ်ပါ။ • ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရှိသူများကို မလိုအပ်ဘဲ မရွေ့လျားပါနှင့်။ • ရှေးဦးသူနာပြုစုနည်း သင်တန်းတက်ထားပါက လိုအပ်သလို ကူညီပါ။

၄။ ဆေးရုံသို့ သွားရောက်ရန် ပြင်ဆင်ပါ။

• လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေသော ဆေးရုံများကို စစ်ဆေးပါ။ • ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရှိသူများကို ဦးစားပေးကုသမည်ဖြစ်ကြောင်း နားလည်ထားပါ။ • နာတာရှည်ရောဂါ (ဆီးချို၊ နှလုံး စသည်) ရှိပါက ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများအား အသိပေးပါ။

၁။ နွေးထွေးစွာဝတ်ဆင်ပါ။

• အအေးဒဏ်ကို ကာကွယ်ဖို့ အထပ်ထပ်ဝတ်ဆင်ပါ။ • လက်အိတ်၊ ဦးထုပ်၊ လည်စည်းစတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို လုံခြုံအောင်ဖုံးအုပ်ပါ။ • စိုစွတ်နေတဲ့အဝတ်အစားတွေကို ချက်ချင်းလဲပါ။ စိုထိုင်းမှုက ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ပိုကျစေနိုင်တယ်။

၂။ အာဟာရနဲ့ ရေဓာတ်ပြည့်ဝအောင်နေပါ။

• အပြင်မထွက်ခင် အာဟာရပြည့်ဝတဲ့ အစားအစာတွေ (ဥပမာ- ပရိုတင်းဓာတ်များတဲ့ အစားအစာ) စားပါ။ • ရေဓာတ်မဆုံးရှုံးအောင် ရေများများသောက်ပါ။ • နွေးတဲ့အရည်တွေ (လက်ဖက်ရည်၊ စွပ်ပြုတ်၊ ဂျင်းပြုတ်ရည်)

၃။ အပြင်မှာ ကြာကြာနေရရင် နွေးထွေးအောင်လုပ်ပါ။

• တတ်နိုင်သမျှ အပြင်မှာ အချိန်ကြာကြာမနေပါနဲ့။ • နွေးတဲ့အခန်းထဲ ခဏခဏဝင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်နွေးအောင်လုပ်ပါ။

၄။ သွေးလည်ပတ်မှုကောင်းအောင် လှုပ်ရှားပါ။

• လက်၊ ခြေထောက်နဲ့ ခြေချောင်းလေးတွေကို လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။ • လက်သီးဆုပ်ဖွင့်ခြင်း၊ ခြေဖဝါးလှိမ့်ခြင်းတို့လို ရိုးရှင်းတဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေ ပြုလုပ်ပါ။

၅။ သံထည်နဲ့ ရတနာတွေ မဝတ်ပါနဲ့။

• အေးတဲ့အခါ သံထည်တွေက အရေပြားနဲ့ ကပ်ပြီး အေးခဲဒဏ်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ • အထူးသဖြင့် နားကပ်နဲ့ လက်ကောက်ကွင်းတွေကို ဖြုတ်ထားပါ။

၁။ အရွယ်ရောက်သူများတွင်

• ကိုယ်တွင်းတုန်ခါခြင်း၊ • အသားအရေ ဖြူဖျော့ပြီး အေးစက်၊ ခြောက်သွေ့ခြင်း (နှုတ်ခမ်း၊ အရေပြား ပြာနှမ်းနိုင်သည်) • စကားပြောမပီသခြင်း • အသက်ရှူနှေးခြင်း၊ • အားနည်းခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း

၂။ ကလေးငယ်များတွင်

• အေးစက်ပြီး အသားအရေ နီရဲနေခြင်း၊ • ကိုယ်ခန္ဓာအားမရှိခြင်း၊ • ပုံမှန်ထက် ငြိမ်သက်ပြီး အိပ်ချင်နေခြင်း၊ နို့ မစို့နိုင်ခြင်း

၃။ ပထမဆုံးအကူအညီပေးနည်း

• လုံခြုံသောနေရာသို့ ရွှေ့ပါ • ဘေးကင်းလျှင် လူနာကို အပြင်မှ အိမ်တွင်း (သို့) အရိပ်အာဝါသရှိသောနေရာသို့ ချက်ချင်းရွှေ့ပါ။ • စိုစွတ်သောအဝတ်များကို ဖယ်ရှားပါ။ • စိုနေသောအဝတ်အစားများကို လဲပါ။ လူနာကိုကို စောင်၊ အိပ်ရာခင်း (သို့) ခြောက်သွေ့သောအဝတ်ဖြင့် နွေးထွေးအောင်ပြုလုပ်ပါ။ ဦးခေါင်းကို အထူးဂရုစိုက်ဖုံးအုပ်ပါ။ နွေးသောအရည်နှင့် စွမ်းအင်ဖြစ်စေသောအစာပေးပါ။ • အရက်မပါသော နွေးသည့်အရည် (ဥပမာ - စွပ်ပြုတ်၊ သစ်သီးဖျော်ရည်)ကို တိုက်ပါ။ • လူနာ သတိပြည့်ဝနေပါက သကြားဓာတ်မြင့်သောအစာ (ဥပမာ - ချောကလက်) ကျွေးပါ။ • သတိလစ်မသွားအောင် ထိန်းပါ။ • လူနာနှင့် စကားပြောကာ နိုးကြားနေစေပါ။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအကူအညီမရမချင်း သူ့အနားမှ မခွာပါနှင့်။ • အရေးပေါ်အကူအညီတောင်းပါ • ဆေးရုံသို့ အမြန်ဆုံးပို့ပါ။ လိုအပ်ပါက အရေးပေါ်ဝန်ဆောင်မှုနံပါတ်ကို ဆက်သွယ်ပါ။

အပူချိန်အလွန်နိမ့်ကျသော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကြာရှည်ထိတွေ့မိပါက ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ (အထူးသဖြင့် အဝတ်အစား ဖုံးအုပ်မထားသော နှာခေါင်း၊ နားရွက်၊ ပါး၊ မေးစေ့၊ လက်ချောင်းနှင့် ခြေချောင်းများ) ပျက်စီးခြင်းကို Frostbite ဟုခေါ်ပါသည်။

Frostbite ၏ လက္ခဏာများ

• အရေပြားတွင် အဖြူရောင် (သို့) မီးခိုးဝါရောင် အစက်အပြောက်များပေါ်လာခြင်း။ • အရေပြားသည် ဖယောင်းကဲ့သို့ မာပြီး ထိတွေ့လျှင် အေးစက်နေခြင်း။ • ထုံကျဉ်ခြင်း (နာကျင်မှုကို မခံစားရခြင်း)

Frostbite လက္ခဏာများတွေ့ပါက

• ချက်ချင်းဆေးကုသမှုခံယူပါ။ • Frostbite သည် ခန္ဓာကိုယ်အား ပြင်းထန်စွာထိခိုက်စေပြီး ပြင်းထန်သောအခြေအနေမျိုးတွင် အစိတ်အပိုင်းဖြတ်တောက်ရနိုင်သည်။

မလုပ်သင့်သောအရာများ

• Frostbite ဖြစ်နေသောနေရာကို လက်ဖြင့်ပွတ်တိုက်ခြင်း၊ ဆွဲဆန့်ခြင်း မပြုပါနှင့်။ • နှင်းဖြင့် ပွတ်တိုက်ခြင်း (အရေပြားကို ပိုမိုပျက်စီးစေသည်)။ • ပူသောရေ (သို့) အပူပေးကိရိယာများနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်း (ဥပမာ - မီးဖိုဘေးတွင် နွေးခြင်း)။ ၎င်းတို့က အသားလွှာကို အမြန်ပျက်စီးစေနိုင်သည်။

• သင့်နာတာရှည်ရောဂါအတွက်လိုအပ်သောဆေးများ ကို အရေးပေါ်ဆေးအိတ်တွင် အမြဲတမ်း သယ်ဆောင်ထားပါ။

• သောက်နေကျ ဆေးဝါးများ ကုန်သွားပါက (သို့) မရှိပါက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူ ကို ချက်ချင်းအသိပေးပါ။ သင့်ရောဂါအခြေအနေ၊ လက်ရှိသောက်သုံးနေသောဆေးများနှင့် ကုသမှုပုံစံကို ရှင်းပြပါ။

• သင့်တွင် နာတာရှည်ရောဂါနှင့် အရေးပေါ်နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာများ (ဥပမာ - ဆီးချိုရောဂါတက်ခြင်း၊ သွေးတိုးအရမ်းမြင့်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ် ဆေးရန်လိုအပ်ခြင်း) ဖြစ်ပေါ် ပြီး သင့်ပုံမှန်ဆေးဝါးများမရနိုင်လျှင် ဆေးရုံ (သို့) ကျန်းမာရေးဌာနသို့ အမြန်ဆုံးသွားရောက်ပါ။

၁။ ငလျင်လှုပ်နေစဉ် ယာဉ်အတွင်း ရှိပါက

• ယာဉ်ကို ဖြည်းဖြည်းချင်း လမ်းဘေးချရပ်ပါ • အရေးပေါ်ဘရိတ် ချပြီး အင်ဂျင်ပိတ်ပါ • ငလျင်လုံးဝ မရပ်မချင်း ခါးပတ်ကြိုး မဖြေပါနှင့်

၂။ ငလျင်အပြီး သတင်းရယူပါ

• ယာဉ်၏ ရေဒီယိုဖွင့်၍ နားထောင်ပါ • ထွက်ခွာရေးလမ်းကြောင်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ၊ ဒဏ်ရာရသူများအတွက် ညွှန်ကြားချက်များ ရယူပါ

၃။ ယာဉ်ပြန်မောင်းရန်

• လမ်းပေါ်ရှိ ပျက်စီးနေသောအဆောက်အဦများ၊ လဲကျနေသောသစ်ပင်များ ကို သတိထားပါ • ယာဉ်အတွင်း ဝင်မီ ပျက်စီးမှု ရှိ/မရှိ ဆန်းစစ်ပါ

၄။ အရေးပေါ်ယာဉ်များအတွက်

• ကယ်ဆယ်ရေး၊ မီးသတ်ယာဉ်များ အသုံးပြုနိုင်ရန် လမ်းကြောင်းရှင်းပါ

၅။ အန္တရာယ်ရှိသော အခြေအနေများ

• ဓာတ်ဆီပိုက် ပျက်စီးပါက (သို့) ဓာတ်ငွေ့အနံ့ရပါက ယာဉ်မှ ချက်ချင်းထွက်ပါ • မီးလောင်ခြင်း၊ ပေါက်ကွဲခြင်းနှင့် ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ် အဆိပ်သင့်ခြင်း အန္တရာယ်ကို သတိပြုပါ

၁။ ရေကို ကျိုချက်ပါ

• ငလျင်အပြီး ဘုံပိုင်ရေတွင် ပိုးမွှားများ ပါဝင်နိုင်သည်။ သောက်ရေ၊ သွားတိုက်ရန်၊ ဒဏ်ရာသန့်စင်ရန်နှင့် အစားအစာပြင်ဆင်ရန်အတွက် ရေကို ဆူပွက်လာအောင် ကျိုချက်ပါ။ • ဆူပွက်ပြီးရေကို သဘာဝအတိုင်း အေးအောင်ထားပါ (ရေခဲမထည့်ပါနှင့်)။ • ကျိုချက်ပြီးရေကို သန့်စင်သော၊ လုံခြုံသော ဘူး/ခွက်တွင် သိမ်းဆည်းပါ။

၂။ ရေပူအန္တရာယ် ကာကွယ်ပါ

• ရေပူအိုးများကို ကလေးများနှင့် ဝေးရာတွင်ထားပါ။ • မီးလောင်ဒဏ်ရာ မရရှိစေရန် အထူးသတိပြုပါ။

၃။ မကျိုချက်ထားသောရေ အသုံးပြုမှု

• ဘုံပိုင်ရေ/ဒေသရေကို အိမ်သန့်ရှင်းရေး၊ အဝတ်လျှော်ခြင်း၊ လက်ဆေးခြင်းနှင့် ရေချိုးခြင်းအတွက်သာ အသုံးပြုပါ။

၄။ ရေသန့်ဘူး အသုံးပြုခြင်း

• သောက်ရေသန့်ဘူး အဖုံးမလုံပါက လုံးဝမသောက်သုံးပါနှင့်။ • မူလအဖုံးလုံသော ရေသန့်ဘူးများကိုသာ ရွေးချယ်ပါ။

၅။ လက်ဆေးခြင်း အလေ့အထ

• အစာမကိုင်မီ၊ ချက်ပြုတ်နေစဉ်နှင့် အိမ်သာတက်ပြီးတိုင်း လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့် စက္ကန့် ၄၀-၆၀ ကြာ ဆေးကြောပါ။ • ဆပ်ပြာမရှိပါက အရက်ပြန်ပါသော လက်သန့်ဆေးရည်ဖြင့် စက္ကန့် ၂၀-၃၀ ပွတ်တိုက်ဆေးကြောပါ။

ငလျင်အပြီး အစားအစာနှင့်ရေ ညစ်ညမ်းမှုကြောင့် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်ပါသည်။ မသန့်ရှင်းသောအစားအစာနှင့်ရေသည် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော၊ အန်ခြင်း၊ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ ဖျားခြင်း၊ ကိုက်ခဲခြင်းနှင့် နုံးချိခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေပြီး ပြင်းထန်သောရောဂါများဆီဦးတည်စေနိုင်ပါသည်။

အစားအစာစိတ်ချရရန် အဓိကအချက်များ

၁။ ချက်ပြုတ်ထားသောအစားအစာများ

• ချက်ပြုတ်ပြီးအစားအစာကို ရေခဲသေတ္တာအပြင်ဘက် ၂ နာရီထက်ပို၍ မထားပါနှင့်။ • လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှုကြောင့် ရေခဲသေတ္တာထဲမှာမထည့်ထားသော အလွယ်တကူပျက်စီးနိုင်သည့်အစားအစာများ (ဥပမာ - အသား၊ ငါး၊ နို့ထွက်ပစ္စည်း) နှင့် ချက်ပြုတ်ထားသောအစာများကို စွန့်ပစ်ပါ။

၂။ အစားအစာစီမံခန့်ခွဲမှု

• အလွယ်တကူပျက်စီးနိုင်သောအစာများ** (ဥပမာ - ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ အသား) ကို ဦးစွာစားသုံးပါ။ • ပုပ်သိုးနေသည့်လက္ခဏာ** (အနံ့ဆိုး၊ အရောင်ပြောင်းခြင်း) ပြသော အစာများနှင့် ညစ်ညမ်းရေနှင့်ထိတွေ့ထားသော အစာများကို ရှောင်ပါ။ • ဖြစ်နိုင်လျှင် ကျိုချက်ထားသောရေ (သို့) သောက်ရေသန့်ဘူးကိုသာ အသုံးပြုပါ။

၃။ လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်ပါက

• လျှပ်စစ်မီး ၄ နာရီထက်ကြာအောင်ပြတ်တောက်ပါက အောက်ပါအချက်များကို လိုက်နာပါ။ • ရေခဲသေတ္တာထဲရှိ အစားအစာများ - အပူချိန် ၅°C ထက်မြင့်သောနေရာတွင် ၂ နာရီထက်ပိုထားမိပါက စွန့်ပစ်ပါ။ (ဥပမာ - အသား၊ ကြက်၊ ငါး၊ ဟင်းကျန်များ)။ • ရေခဲသေတ္တာထဲရှိ အစားအစာများ - အခန်းအပူချိန်တွင် ၂ နာရီထက်ပိုထားမိပါက ပျော်သွားသည့်အစာများကို ချက်ပြုတ်ပါ (သို့) စွန့်ပစ်ပါ။ • ဘေးကင်းမှုကို စမ်းသပ်ရန် အစာကို မြည်းစမ်းခြင်း မပြုပါနှင့်။ သံသယရှိပါက စွန့်ပစ်ပါ။

၄။ အသင့်စားအစာများ

• အကယ်၍ သင့်အနေဖြင့် အစားအစာများကို သိမ်းဆည်းခြင်း၊ ချက်ပြုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြန်နွှေးခြင်းများ မပြုလုပ်နိုင်ပါက၊ အသင့်စား ထုပ်ပိုးထားသော အစားအစာများ၊ စည်သွပ်ဘူးများ သို့မဟုတ် ချက်ပြုတ်စရာမလိုသည့် အစားအစာများကို ဖြစ်နိုင်လျှင် အရန်သိမ်းဆည်းထားပါ။

၅။ လက်ဆေးခြင်း

• ဆပ်ပြာဖြင့် လက်ဆေးခြင်းသည် အထူးအရေးကြီးပါသည်။ အထူးသဖြင့် အစားအစာကိုင်တွယ်မည့်အချိန်မတိုင်မီနှင့် ကိုင်တွယ်နေစဉ်အတွင်း၊ အိမ်သာသုံးပြီးသည့်အခါတွင် လက်ကို သေချာဆေးကြောပါ။ • ထိရောက်စွာ လက်ဆေးနိုင်ရန် ဆပ်ပြာနှင့် (မကျိုချက်ထားသော) ရေဖြင့် ၄၀–၆၀ စက္ကန့်ကြာ ဆေးကြောပါ၊ သို့မဟုတ် အရက်ပြန်ပါသော လက်သန့်ဆေးရည် (hand rub) ရှိပါက ၂၀–၃၀ စက္ကန့်ကြာ သုံး၍ ဆေးကြောနိုင်ပါသည်။

၁။ ကလေးများကို ဒဏ်ရာရှိ/မရှိ စစ်ဆေးပါ

• ဒဏ်ရာရှိပါက သန့်စင်ပြီး ပတ်တီးစည်းပေးပါ။ ပြင်းထန်ဒဏ်ရာများအတွက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကူအညီ ချက်ချင်းရယူပါ။

၂။ ကလေးများကို ပြိုကျနေသောအဆောက်အဦများ အမှိုက်သရိုက်များနှင့် ဝေးရာတွင် ထားပါ။

• အပြင်သွားပါက ဖိနပ်၊ အင်္ကျီလက်ရှည်နှင့် ဘောင်းဘီရှည် ဝတ်ဆင်ပေးပါ။ • အမှိုက်ပုံများနှင့် အန္တရာယ်ရှိသောနေရာများ၌ ကစားခွင့်မပြုပါနှင့်။

၃။ လက်ဆေးတတ်အောင် သင်ပေးပါ

• ဆပ်ပြာနှင့်ရေ (သို့) လက်သန့်ဆေးရည်ဖြင့် လက်ဆေးနည်းကို လက်တွေ့ပြသပါ။ • အစာမစားမီ၊ အိမ်သာတက်ပြီးတိုင်း လက်ဆေးရန် အလေ့အကျင့်လုပ်ပေးပါ။

၄။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂရုစိုက်ပါ

• ကလေးများနှင့် ငလျင်အကြောင်း ပြောဆိုပါ၊ သူတို့၏ ခံစားချက်များကို ဖွင့်ဟခွင့်ပြုပါ။ • ကလေးများ ကြောက်ရွံ့ခြင်း၊ စိုးရိမ်ခြင်းများရှိပါက အားပေးစကားပြောပါ။

၁။ နို့မှုန့်အစား မိခင်နို့ကိုသာ ဆက်တိုက်ပါ

• စိတ်ဖိစီးမှုများသည့်အချိန်တွင်ပင် သင့်ခန္ဓာကိုယ်က ကလေးအတွက် လုံလောက်သောနို့ထုတ်နိုင်စွမ်းရှိပါသည်။ • ယခင်နို့တိုက်ခဲ့ဖူးပါက ပြန်လည်စတင်တိုက်ကျွေးနိုင်ပါသည်။ • မိခင်နို့သည် ကလေးအတွက် အကောင်းဆုံးအာဟာရ ဖြစ်ပါသည်။

၂။ နို့တိုက်ကျွေးနိုင်စေရန် ကူညီပေးမည့်နည်းလမ်းများ

• အမျိုးမျိုးသောအနေအထားများဖြင့် တိုက်ကျွေးပါ (နာကျင်ပါက အကူအညီတောင်းပါ)။ • ကလေးကို မကြာခဏနို့စို့ခွင့်ပြုပါ။

၃။ ကလေးနို့စို့နိုင်စေရန် နည်းလမ်းများ

• မွေးပြီးပြီးချင်း နို့တိုက်ပါ။ • ကလေးနှင့် အရေပြားချင်း ထိတွေ့မှု များများလုပ်ပေးပါ။ • ကလေး ပါးစပ်ကျယ်ကျယ်ဖြင့် သင့်ရင်သားကို ကောင်းစွာကပ်ပါစေ။ • အကူအညီနှင့် အားပေးမှုတောင်းခံပါ။ • ပုလင်း (နို့ဗူး)၊ နို့သီးနှင့် နို့စို့ပစ္စည်းများ ရှောင်ပါ။ • ကလေးနို့မစို့ပါက နို့ထုတ်ပြီး နို့ထွက်အောင် လှုံ့ဆော်ပါ။ • ကလေးဗိုက်ဆာတိုင်း မိခင်နို့ကို အဆင်သင့်တိုက်ပါ။ • နို့စီးဆင်းမှုကောင်းစေရန် ရင်သားကို ညင်သာစွာ ညှစ်ပေးပါ။

• အရေးပေါ်အခြေအနေများတွင် လူများသည် မိမိနှင့် မိမိပတ်ဝန်းကျင်ကို ကာကွယ်ရန် ဘာလုပ်ရမည်မှန်း မသေချာသည့်အခါ၊ မှားယွင်းသော သို့မဟုတ် လှည့်ဖြားသည့် အချက်အလက်များ အပါအဝင် အချက်အလက်များ လွန်ကဲစွာပျံ့နှံ့သည့် "သတင်းမှားဒဏ်" သို့မဟုတ် "အချက်အလက်လွန်ကဲမှုဒဏ်" (infodemic) ပိုမိုပြင်းထန်နိုင်ပါသည်။

• သင့်နိုင်ငံနှင့် ဒေသဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင် များကဲ့သို့ တရားဝင် အချက်အလက် အရင်းအမြစ်များမှ အချက်အလက်၊ အကြံပြုချက်နှင့် လမ်းညွှန်ချက်များကို ရယူရန် အရေးကြီးပါသည်။

• အခြားသူများနှင့် မျှဝေမည့်အခါတိုင်း အရင်းအမြစ်ကို အမြဲစစ်ဆေးပြီး အကြောင်းအရာကို ဆန်းစစ်ပါ။

• မှားယွင်းသော သို့မဟုတ် လှည့်ဖြားသည့် အချက်အလက်များသည် စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် အခြားသူများကို မှားယွင်းစွာ လမ်းညွှန်မိခြင်း ဖြစ်စေပြီး ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် အပြုအမူများဆီသို့ ဦးတည်စေနိုင်ပါသည်။